Z postępem nauki o istocie chorób uległa także terapia, czyli

sposób leczenia takowych, naturalnym i koniecznym zmianom. W tym

względzie starano się przedewszystkiem dociec, o ile zdoła sama natura

prostować zaszłe w ustroju zboczenia, a o ile zdoła sztuka być jej po-

mocną w tych usiłowaniach; powtóre badano warunki, pod któremi tak

jedna z nich jak i druga najkorzystniej działa. Badania te wykazały,

że ustrój skutkiem swej wewnętrznej organizacyi posiada własność pro-

stowania zaszłych w nim zboczeń, i że to prostowanie dzieje się naj-

lepiej przy nietamowanym wpływie naturalnych czynników życia i zdro-

wia. Te ważne odkrycia stały się punktem zwrotu dla terapii, odtąd

bowiem już nie nadrabia ona sztucznemi lekami, lecz uważa za główne

zadanie, usuwać przeszkody tamujące działanie natury, i odtądto te-

rapia nowej szkoły stoi do terapii starej szkoły w stosunku prawie

antagonicznym, gdyż naśladując naturę opiera swój punkt ciążenia prze-

ważnie na naturalnych czynnikach wyzdrowienia,