Etyka Geulincxa w swoim racjonalnym aspekcie jest właściwie jedną wielką pochwałą ludzkiego rozumu. Rozumu, który wyznacza zasady postępowania, kreśli granice działań, sprowadza je do wypełniania powinności. Ludzkie możliwości i pragnienia w sferze etyki zostają zredukowane do jednego: postanowienia czynienia zawsze tylko tego, co każe rozum. Jednakże dzięki zdefiniowaniu rozumu jako boskiego pierwiastka w człowieku Geulincx czyni człowieka czymś wielkim, bo mającym bezpośredni kontakt z Bogiem. Od Boga jako początku i celu, zarówno w sensie moralnym, jak i metafizycznym, uzależniony jest człowiek oraz cały świat. W tym aspekcie etyka Geulincxa jest deterministyczna.

***

Filozofia okazjonalistyczna kojarzy się przede wszystkim z nazwiskiem N. Malebranche’a, który bez wątpienia był postacią najwybitniejszą i najbardziej znaczącą w tym kręgu filozoficznym. Niemniej jednak nie można właściwie zrozumieć samego Malebranche’a, jak też nie można zrozumieć genezy i ciągu rozwojowego okazjonalizmu, jeśli nie pozna się stanowiska filozoficznego Geulincxa. Chodzi tu o zrozumienie, w jaki sposób dokonało się przejście od sformułowanej przez Geulincxa tezy o okazjonalistycznym charakterze związku przyczynowo-skutkowego w sferze oddziaływań wzajemnych między substancjami różnymi (czyli duszą i ciałem) do sformułowanej przez Malebranche’a tezy dotyczącej okazjonalistycznego charakteru tego związku w sferze oddziaływań miedzy substancjami jednorodnymi. Nadto chodzi o zrozumienie, w jaki sposób z okazjonalistycznej metafizyki Geulincxa wyrasta jego okazjonalistyczna etyka, mająca być zarazem etyką zgodną z nakazami chrześcijańskimi.

Numer wydania: 2

Data wydania: 2025

Format: PDF

Liczba stron: 297

ISBN: 9788368182859

Tagi: filozofia nowożytna; filozofia XVII wieku; etyka; filozofia moralna; okazjonalizm

Spis treści

Wstęp tłumaczki 5

Bibliografia 22

ETYKA

Dedykacja do Traktatu I 25

Przedmowa do Czytelnika 27

Traktat I. O cnocie i najznamienitszych jej właściwościach, które potocznie nazywa się cnotami głównymi 31

Rozdział 1. O cnocie ogólnie 31

Rozdział 2. O cnotach głównych 39

Traktat II. O cnotach powszechnie nazywanych szczegółowymi 84

Część I. O cnotach szczegółowych ogólnie 86

Część II. O cnotach szczegółowych względem nas 92

Część III. O cnotach szczegółowych względem Boga 99

Część IV. O cnotach szczegółowych względem jakiegokolwiek innego człowieka 107

Traktat III. O celu i o dobru 109

Traktat IV. O uczuciach 122

Traktat V. O nagrodzie cnoty 138

Traktat VI. O roztropności 158

Uwagi do Etyki 171