Na jaskrawym przykładzie postaci Eutyfrona przeciwstawia Platon pobożność szerokich kół, tę urzędową, panującą, tępą, na przesądach opartą – pobożności Sokratesa, opartej na rozumie i dobrym sercu, które o literę prawa nie pyta.

Wydając ten dialog, powiedział Platon Ateńczykom: „Patrzcie: tak wygląda wasz urzędowy stosunek z bogami. Eutyfronów u was wielu. Oni was prowadzą i uczą wasze dzieci. Tacy ich uczniowie skazywali na śmierć filozofa, który i poczuciem dobra górował nad wami, i bliski był prawdziwej wiedzy o tym, co zbożne i niezbożne”.

Obrona Sokratesa, pokazanie jego stosunku do tego, co zbożne, na tle poglądów i poczuć przedstawiciela obozu przeciwnego, to pierwszy cel dialogu. Ale jest i drugi.

Wiedzę prawdziwą posiada, zdaniem Platona, ten tylko, kto posiada uogólnienie, ujmujące istotę rzeczy, a wyrażające się w dobrej definicji. Dojść, a przynajmniej zbliżyć się do definicji zbożności, to drugi cel dialogu.

Tłumaczenie: Władysław Witwicki

Data wydania: 2021

Format: PDF

Liczba stron: 36

O autorze

Platon (429/7–347 przed Chrystusem). Pierwszy filozof grecki, którego wszystkie dzieła zachowały się do naszych czasów. Jeden z najbardziej wpływowych dyskutowanych myślicieli Europy, stanowiący dla każdego pokolenia źródło inspiracji, przedmiot fascynacji lub polemiki.

Na imię miał Arystokles; przydomek Platon („szeroki”) nadano mu z powodu charakterystycznej budowy ciała lub bogatego stylu. Pochodził z arystokratycznego rodu ateńskiego, wywodzącego się od Solona. Zdobył wszechstronne i staranne wykształcenie. W młodości pisał tragedie i słuchał nauk różnych filozofów, aż w dwudziestym roku życia znalazł mistrza w Sokratesie. Po skazaniu go na śmierć w 399 roku, rozgoryczony Platon opuścił Ateny. Podczas licznych podróży poznawał naukę pitagorejską i eleacką, tworząc udramatyzowane dialogi filozoficzne, w większości których rozmówcą jest Sokrates. Poruszał w nich zagadnienia logiczne, epistemologiczne, ontologiczne, estetyczne, etyczne i polityczne. Łącząc myśl z działaniem, założył w 387 roku szkołę filozoficzną, nazwaną Akademią. Odbył trzy podróże do Syrakuz, by urzeczywistnić swoją wizję sprawiedliwego państwa rządzonego przez mądrego króla. Ostatecznie próba zakończyła się niepowodzeniem, co przypłacił Ateńczyk więzieniem.

Swoimi badaniami i nauczaniem rozsławił jednak Akademię na cały ówczesny świat śródziemnomorski, skupiając w niej grono nie tylko młodych uczniów (m. in. Arystotelesa), ale też przyciągając wybitnych naukowców (zwłaszcza matematyków) i polityków o różnych orientacjach politycznych, szukających porady w sprawach reform, zakładania kolonii czy prawodawstwa. Platon nauczał w Akademii i pisał dialogi do końca swego życia. Akademia, w jej kolejnych różnych lokalizacjach i profilach filozoficznych, przetrwała do 529 roku po Chrystusie, zamknięta edyktem cesarza Justyniana, zakazującym nauczania w szkołach pogańskich.